در دومین نشست «سلسله نشست‌های واکاوی وقایع اخیر کشور» مطرح شد؛ نوجوان امروز بخوبی شناخته نشده است/ این اعتراضات، جنبش نیست

نشست دوم از سلسله نشست‌های «سلسله نشست‌های واکاوی وقایع اخیر کشور» با موضوع «زنانگی و امر جنسی در اعتراضات ۱۴۰۱» به همت پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی، عصر امروز چهارشنبه ۲۰ مهرماه در تماشاخانه ماه واقع در حوزه هنری برگزار شد. دکتر محسن بدره، دکتر محمدحسین بادامچی، دکتر ابوالفضل اقبالی، دکتر عاطفه صادقی و دکتر فاطمه رایگانی در این نشست به ارائه نظرات کارشناسی خود پرداختند.

نشست دوم از سلسله نشست‌های «سلسله نشست‌های واکاوی وقایع اخیر کشور» با موضوع «زنانگی و امر جنسی در اعتراضات ۱۴۰۱» به همت پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی، عصر امروز چهارشنبه ۲۰ مهرماه در تماشاخانه ماه واقع در حوزه هنری برگزار شد. دکتر محسن بدره، دکتر محمدحسین بادامچی، دکتر ابوالفضل اقبالی، دکتر عاطفه صادقی و دکتر فاطمه رایگانی در این نشست به ارائه نظرات کارشناسی خود پرداختند.

محمد حسین بادامچی در ارائه خود گفت: دستگاه گفتمانی جمهوری اسلامی همیشه روی لحظات استثنایی حرکت کرده است و ناگهان موضوع و مسئله‌ای که طی سال‌های طولانی آغاز شده است خود را به شدت نشان می‌دهد.

بادامچی افزود: “زن، زندگی، آزادی” موضوع تازه‌ای نیست و  از سال‌های گذشته آغاز شده است و حتی می‌توان آن را از ابتدای انقلاب دید.

وی ادامه داد: سوژه زنانه از همان روزهای ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی مورد توجه قرار می‌گیرد. جمهوری اسلامی طرحی بود از شهروندی آزاد که در میان سخنرانی های انقلابیون آن زمان هم شنیده می‌شد. اساسا انقلاب اسلامی و تشکیل دولت اسلامی دو مبحث جدا از هم است.

بادامچی در ادامه گفت: دولت اسلامی بر جمهوری اسلامی مسلط شد و مسئله زن را مورد گفتمان خود قرار داد. همچنین موضوع حجاب با عفاف تفاوت دارد چرا که حجاب به معنای اخراج زن از جامعه و نگاه مردانه دارد و عفاف به معنای حفظ حریم زنانگی و احترام به آن به صورت زنانه است. جنبش پیش روی ما در مورد حجاب نیست بلکه در مورد عفاف زن است و زن می‌خواهد جنسیت را کنار بگذارد و احترام برای خود را به دست بیاورد و از سیطره مرد و نگاه جنسیتی مردانه به خود آزاد شود.

وی افزود: ایران امروز توسط دهه بیستی‌ها سیاستگذاری می‌شود و این فاصله زیاد سنی میان جامعه درگیر زندگی با مدیران و تصمیم‌گیران روز کشور یکی از موارد موثر در رویدادهای پیش آمده است.

بادامچی در پایان گفت: اعتراضات امروز صدای زندگی است که برافراشته شده است و از سوی زن جامعه که همیشه مدیریت شده است شکل گرفته است.

نوجوان امروز بخوبی شناخته نشده است

ابوالفضل اقبالی هم در این نشست به ارائه نظرات خود پرداخت و گفت: بدنه اصلی جنبش “زن، زندگی، آزادی” نوجوانان و جوانانی هستند که پس از تحولات جمعیتی ایران شکل گرفته و از پدر سالاری به فرزندسالاری تغییر کرده است. به همین دلیل هم این نسل نسلی نازپرورده در ساحت خانوادگی است و زیست آن با نسل‌های پیشین خود تفاوت دارد.

اقبالی افزود: نسل امروز تحت تاثیر زیست فضای مجازی خود درک کرده است و به همین ترتیب هم فضای غیر مجازی روی آن تاثیر مشخصی ندارد تا جایی که یافته‌های رسانه‌ای خود در فضای مجازی هویتش را می‌سازد.

وی ادامه داد: نسل امروزی که به این جنبش پیوسته است همزمان تحت فشار نیازهای جنسی است که کمک می‌کند تا به عصیان بیاندیشد. عصیان گفته شده به معنای عصیان سیاسی نیست اما با چهارچوب‌های تعیین شده برایش مخالف است که مشکلات اقتصادی و نمونه‌های آن نیز به تشدید این عصیان کمک می‌کند.

اقبالی در ادامه گفت: نسل امروز نظم گریز شده است و طبیعی است تا با قوانین در نظر گرفته شده برایش مخالفت و اعتراض کند.

وی افزود: یک انقطاع نسلی میان نسل امروز و نسل‌های پیش از آن وجود دارد که روی رخدادهای روزهای گذشته موثر بوده است و در کل دور از انتظار نیست که نوجوان امروز که بخوبی شناخته نشده است چنین رفتارهایی را تحت تاثیر عوامل گوناگون داشته باشد.

اقبالی ادامه داد: پیش‌بینی من از آینده این است که با رویدادهایی که طی روزهای گذشته شکل گرفت این است که حجاب به ۲۰ روز پیش هم برنمی‌گردد و گشت ارشاد هم دیگر به آن شکل سابق وجود نخواهد داشت از طرفی هم نظام از هم از قانون حجاب اجباری عقب‌نشینی نخواهد کرد و این کش و قوس میان مردم و حاکمیت در مورد حجاب ادامه خواهد داشت.

وی در پایان گفت: منطق حجاب جمهوری اسلامی کاملا صحیح است اما شیوه‌های مواجهه با آن قطعا باید مورد بازنگری قرار گیرد.

* حتی رئیس حوزه علمیه زنان هم یک مرد است

محسن بدره که دکتری مطالعات زنان از دانشگاه تربیت مدرس دارد و عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا است هم در این نشست با بکارگیری اصطلاحات گوناگون علمی گفت: رسانه‌های خارجی از مسئله گفتمانی شکل گرفته سواستفاده می‌کنند و مانع از روند صحیح آن می‌شوند. از طرفی هم مجموعه ای از مسائل عام موجب این رویدادها شده است که باید میدانی مورد بررسی قرار بگیرد.

بدره افزود: بُعد جنسی در این ماجرا اهمیت دارد اما بازنماینده همه مسائل آن نیست.

وی در ادامه گفت: نسبت زنانگی و اعتراضات، ناشی از مجموعه‌ای از افکار اسلامی و غیر اسلامی است و همه آنها به یک بخش خاص توجه ندارد.

بدره با بیان اینکه امور مربوط به دو جنس انسانی دارای رفتارهای متقابل است که به لحاظ مردم‌شناختی شباهت‌هایی دارند و یک کلیتی در آنها وجود دارد، گفت: زن در جامعه ایرانی همه جانبه ترد شده است تا جایی که حتی رئیس حوزه علمیه زنان هم یک مرد است.

* اعتراضات روزهای گذشته را جنبش نمی‌دانم

عاطفه صادقی از دیگر صاحبنظران مدعو به این نشست هم در ارائه خود گفت: واژه جنسیت اولین بار در برنامه توسعه سوم مطرح می‌شود و در برنامه‌های چهارم و ششم در دولت اصلاحات عنوان می‌شود و در نهایت تصمیم گرفته می‌شود تا جامعه‌ای اسلامی داشته باشیم غافل از اینکه پیش از انقلاب ما دارای ساختارهای غیر اسلامی با میراث باقی‌مانده از حکومت پهلوی بودیم.

صادقی افزود: نسبت زنان با جمهوری اسلامی باید مورد بررسی قرار گیرد تا نتیجه‌ای در این موضوع داشته باشیم. زن در ایران امروز به سه دسته تقسیم می‌شود که زن غربی از جمله آنها است.

صادقی با بیان اینکه زن غربی بسیار مورد توجه است و در همه امور وجود دارد، گفت: یکی دیگر از موضوعات مورد توجه این است که شریعت به درستی و کامل اجرا نمی‌شود و بصورت گزینشی از سوی مردم اجرا می‌شود.

وی در ادامه با بیان اینکه زن در ایران دچار دوگانگی در عرصه حاکمیت است، گفت: اعتراضات روزهای گذشته را جنبش نمی‌دانم چرا که بسیار تحت تاثیر مستقیم تلاش‌های دشمنان ایران است. اما باید به تاثیر زنان در جامعه توجه داشته باشیم چرا که امکان آغاز دیگری از اعتراضات از سوی آن وجود دارد.

صادقی افزود: زن در حوزه عمومی مدام در حال خورد شدن از سوی جریانات گوناگون است و همین وضعیت می‌تواند شرایط اعتراضات را محیا کند. از طرفی هم ورود تفکرات غربی در مورد زنان ذهن و توجه جامعه را به خود جلب می‌کند.

وی در پایان گفت: ساختار امروز جامعه ما مرد محور است به عنوان مثال از میان تشکل‌های دانشجویی تقریبا زن موفقی دیده نمی‌شود که نوعی فاجعه است. در نتیجه باید فکری اساسی در مورد نگاه به زن در جامعه ایرانی شود.

*رویدادهای کف خیابان‌های امروز هنوز صورت ندارد

فاطمه رایگانی هم در این نشست و در ارائه خود گفت: رویدادهای کف خیابان‌های امروز هنوز صورت ندارد و مسئله‌های آنها نامشخص است. این در حالی است که در خانه‌ها ما با جامعه‌ای مواجه هستیم که پیگیر هستند و همراهی می‌کنند که جمعیتشان ناشناخته است چرا که آنچه به عنوان آمار اعلام می‌شود دستکاری شده است.

رایگانی ادامه داد: آنچه در دو الی سه سال گذشته فرصتی برای اعتراض را ایجاد کرده است مجموعه‌ای از مشکلات جامعه امروز ایرانی است که ناشی از ایده زندگی معمولی است.

وی افزود: جوان امروز تصور می‌کند که زندگی معمولی خود تحت تاثیر ایده‌های نظام حاکمیت قرار می‌گیرد به عنوان مثال نگاه اینچنین است که شما می‌خواهید استکبار ستیز باشید آنوقت سختی های تحریم های ناشی از آن را من تحمل می‌کنم یا اینکه شما می‌خواهید اسلامی باشید آنوقت من مجبورم بخاطر ایده جمهوری اسلامی حجاب مورد نظر را داشته باشم.

رایگانی در ادامه گفت: زن جامعه ایرانی بیش از مردان با دشواری‌های موجود جامعه روبرو است و آن را بیش از همه حس می‌کند در نتیجه دست به اعتراض می‌زند تا به حداقل‌های زندگی معمولی مورد نظر خود برسد.

وی در پایان گفت: زندگی عزتمند برای انقلاب اسلامی مد نظر بود اما محقق نشد و همین امر رفته رفته مردم را از خود دور کرد.