درس‌گفتار «سیاست شاعرانه»؛ درنگی تطبیقی بر داستان بهرام‌گور در شاهنامه فردوسی و هفت‌پیکر نظامی با برگزاری یازده جلسه به‌صورت مجازی و حضوری، بیست‌وپنجم بهمن‌ماه به پایان رسید.
درس‌گفتار«سیاست شاعرانه؛ درنگی تطبیقی بر داستان بهرام‌گور در شاهنامه فردوسی و هفت‌پیکر نظامی» در ادامۀ دور سوم از درس‌گفتار «جستجوی حکمت اجتماعی در شاهنامه فردوسی»، با ارائه سیدحسین شهرستانی، معاون پژوهشی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی برگزار شد.
سیدحسین شهرستانی در آخرین جلسه از درس‌گفتار سیاست شاعرانه در بخشی از سخنان خود با اشاره به شباهت ایده مرکزی داستان هفت پیکر به داستان معراج پیامبر (ص) گفت: ایدۀ نظامی در داستان هفت پیکر، مسئلۀ عبور از افلاک و اسارت جهان و رسیدن به قلمرو آزادی است. هفت پیکر و هفت گنبد آینه‌دار آدمی هستند تا تمثال او را نشان بدهند. شعر و حکمت عبور از جهان‌زدگی و اسارت در آن است.
وی همچنین عنوان کرد: ما در ادبیات عرفانی از یک نوع دنیاداری به سوی یک نوع آخرت‌گرایی و معنا‌گرایی پیش می‌رویم و در این مسیر قهرمانان تغییر می‌کنند. در شاهنامۀ فردوسی و آثار نظامی قهرمان داستان پهلوانان و پادشاهان هستند و همۀ مراتب توحید و عرفان در متن سیاست مطرح می‌شود. اگر مراتب کمال انسانی مطرح می‌شود در متن امر سیاسی رخ می‌دهد. در پیوند سیاست و عرفان قهرمانان کمال انسانی شخصیت‌های سیاسی مثل پهلوانان و پادشاهان هستند. پس از آن، در ادبیات عرفانی دیگر این‌گونه نیست و قهرمانان کمال انسانی افرادی می‌شوند مانند عرفای گوشه‌نشین که منعزل از جهان و سیاست هستند.
اگر فردوسی می‌خواهد کمال و مراتب هستی انسانی را بیان کند در داستان کیخسرو مطرح می‌کند، شخصیتی که در بطن یک کردار تاریخی و سیاسی قرار گرفته است و بیرون از آن نیست. نظامی هم اگر مراتب کمال را در هفت مرتبه می‌گوید؛ شخصیت تاریخی و سیاسی «بهرام‌گور» در مرکز بحث قرار گرفته است. قابل ذکر است سهروردی هم کیخسرو را انسان آرمانی تفکر ایرانی و حکمت خسروانی می‌داند.
سخن نظامی و فردوسی همه رمز و اشاره و خرد است. در طرح داستان لفافه‌پردازی و پوشیده‌گویی کرده‌اند، آنکه اهل معنا باشد داستان را می‌یابند. در سیستم کاستی و مستبد ساسانیان، نظامی و فردوسی در کار سفید‌کردن اعمال پادشاهان ساسانی و دفاع نیستند و شعرشان کارکرد ایدئولوژیک ندارد، بلکه طرح حکمی‌ست که بنا می‌شود و سنت، خرد و ادب شهریاری است که حفظ می‌شود.
ثبت دیدگاه