نشست نقد و بررسی کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» عصر روز شنبه ۱۲ آذرماه برگزار شد.
نشست نقد و بررسی کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» به همت پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری و با همکاری دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، با حضور محمد آقاسی جامعه‌شناس و پژوهشگر حوزه افکار عمومی و احسان شاه‌قاسمی هیئت علمی دانشگاه تهران و مترجم اثر برگزار شد.
به گزارش روابط‌عمومی حوزه هنری، در نشست نقد و بررسی کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» محمد آقاسی (جامعه شناس و پژوهشگر حوزه افکار عمومی) درباره کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» گفت: این کتاب به افکار عمومی اشاره دارد و این موضوع اهمیت زیادی دارد و خوب است افرادی که به این مقوله توجه می‌کنند، آن را در قالب کتاب یا اثر پژوهشی منتشر کنند.
وی درباره خلاءها و کم‌کاری‌ها در حوزه کتاب با موضوع افکار عمومی بیان کرد: در سال ۱۳۹۷ کار پژوهشی انجام داده‌ام که مشخص می‌کند طی ۴ دهه بعد از انقلاب اسلامی چه تعداد کتاب در حوزه افکار عمومی منتشر شده است. بر اساس این تحقیق حدود ۷۰ کتاب مرتبط با حوزه افکار عمومی منتشر شده است و در این میان برخی از کتاب‌ها به طور مستقیم با افکار عمومی ارتباط نداشته است بلکه موضوعات نزدیک به آن را مورد بررسی قرار داده‌اند. همچنین بخش قابل توجهی از کتاب‌های منتشر شده هم تالیف نبوده و کتاب‌های تالیفی هم ترجمه‌های پراکنده‌ای از متون مختلف بوده است، بنابراین ما با فقر جدی در حوزه کتاب و مکتوبات درباره افکار عمومی روبه‌رو هستیم.
آقاسی در ادامه سخنانش درباره ضرورت پرداختن به افکار عمومی تاکید کرد: ما بعد از انقلاب مردمی اسلامی احتیاج جدی به توجه به افکار عمومی داشتیم، ولی این اتفاق نیفتاد و در دانشگاه رشته‌ای نداریم که به طور خاص به این مقوله بپردازد. پس مشخص می شود هم مدرس خوبی در این حوزه نداشتیم و هم دانشجویان و گروه‌های متصدی رشته‌ها، این فضای درسی را جدی نخواهند گرفت. در صورتی که بعد از انقلاب اسلامی نیاز بود توفیقات بیشتری در این حوزه داشته باشیم، ولی این مبحث جزو حوزه‌های فراموش شده یا کمتر پرداخته شده است. البته توجه به افکار عمومی ذیل مطالعات امنیت بوده و تحت عنوان جنگ روانی در بحران امنیت مورد توجه قرار گرفته است.
وی سپس به جایگاه فضای مجازی در زندگی امروزی اشاره کرد و یادآور شد: با اینکه تنها چند سال است که فضای مجازی وارد زندگیمان شده اما در عرصه زندگی فردی، خانوادگی و موقعیت‌های اجتماعی بسیار تاثیرگذار بوده و این در حالی است که در زمینه افکار عمومی کار ویژه‌ای انجام نشده است. سال گذشته حدود ۱۰۰ مقاله دربارۀ تأثیر توییتر در افکار عمومی در کشورهای ایالت متحده منتشر شده و هرچه فضای آکادمیک دنیا به این مبحث توجه دارد، ما به همان نسبت به آن بی‌توجه بوده‌ایم و از این حیث ترجمه کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» در این شرایط اتفاق مبارکی است.
این جامعه‌شناس و پژوهشگر حوزه افکار عمومی درباره ویژگی‌های کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» تشریح کرد: این اثر در ترجمه چند حسن بزرگ دارد. اول اینکه کتاب برای تدریس تدوین شده و مثال‌های خوب عامیانه دارد و با زبان داستان موضوع را مطرح می‌کند. عکس‌ها و مثال‌های زیادی که کتاب دارد، برای دانشجویان حوزه ارتباطات بسیار مهم است. در پایان فصول مختلف هم سوال‌هایی طرح شده که برای دانشجو جذاب است و به انسجام بیشتر فرد مطالعه کننده کمک می‌کند.
وی افزود: حسن دیگر نویسنده این است که از بسیاری از مفاهیم حوزه ارتباطات به خوبی استفاده کرده است و به اقناع و پروپاگاندا پرداخته و در خلال آن مفهوم افکار عمومی را تشریح کرده است. نویسنده این کتاب در بخش پایانی اثرش، صفحات اجتماعی، اعتراضات و مفهوم پیش‌بینی را نیز مطرح کرده است.
وی درباره نواقص کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» نیز بیان کرد: اشکال کتاب هم این است که مملو از واژه‌های نزدیک به هم است که آوردن آن در یک کتاب کار دشواری بوده و شاید نیاز به بررسی بیشتری داشت. ضمن اینکه افکار عمومی، ارتباطات و فقط رسانه و رسانه‌های اجتماعی نیست و حتی فقط افکارسنجی هم نیست بلکه یک مکانیزم است که درک آن هم دشوار است.
آقاسی گفت: ما برای درک و فهم افکار عمومی نیاز به یک نوع تخیل داریم، بویژه اینکه افکار عمومی ایرانی را صرف یک نظرسنجی نمی‌توان تعریف کرد و ممکن است برای نظام حکمرانی خطاهای راهبردی ایجاد کند. افکار عمومی صرف داشتن داده هم نیست، بلکه یک مکانیزمی دارد که باید به آن توجه کرد و کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» چندان به آن نپرداخته است.
وی درباره فضای ترجمه این کتاب نیز اظهار کرد: فضای ترجمه به گونه‌ای است که از ابتدا تا انتها واژه‌هایی مثل «رندی» به خوبی انتخاب شده و جذابیت دارد و به جان کار نشسته است یا در پایان کتاب تعبیر «هوارکش‌های فرهنگ اینترنتی» یک واژه‌گزینی جالب است. در کتاب ضمن اینکه ما مملو از واژه های نزدیک به هم هستیم استفاده از واژه‌های ایرانی بسیار حائز اهمیت است.
احسان شاه‌قاسمی هیئت علمی دانشگاه تهران و مترجم کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» نیز در بخش دیگری از این نشست به چگونگی ایده ترجمه این کتاب اشاره کرد و گفت: با سفر یکی از اساتید دانشگاهی، تدریس درس جدیدی به نام «اقناع و تبلیغ» به من واگذار شد که باعث شد در بازنگری درس‌ها عنوان جدیدی برای آن پیشنهاد دهم که یکی پروپاگاندا و دیگری جنگ روانی بود. رشته ما رشته‌ای دائم در حال به‌روز شدن است و از آنجا که کتاب‌های ما به چند دهه قبل مربوط می‌شود، دانشجو مدام در حال انتقاد است بنابراین تصمیم گرفتم کتابی را ترجمه کنم که هم جدید باشد و هم خوب نوشته شده باشد و قابل فهم باشد.
وی در معرفی هرچه بیشتر کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» اعلام کرد: این کتاب سال ۲۰۱۶ نوشته شده بود و من آن را در سال ۲۰۱۹ خریداری کردم که بین کتاب های ۲۰۱۲ به بعد بهترین کتاب منتشر شده بود. طی دو ماه آن را ترجمه کردم و با همکاری دوستان در پژوهشکده کتاب را منتشر کردم.
وی درباره ضرورت پرداختن به موضوع افکار عمومی گفت: ما در دوره افکار عمومی هستیم، اگرچه برخی افراد بدبین هستند و می‌گویند در دوره پساحقیقت هستیم یعنی دیگر مهم نیست که چه اتفاقی در بیرون رخ دهد بلکه مهم این است که افکار عمومی چه نگاهی به اتفاقات دارد. ۲۵ سال پیش گفته می‌شد که هر ایرانی می‌تواند اکانتی داشته باشد که بتواند حتی با پیامک رای دهد، در آن زمان فکر می‌کردیم در این دوره کشور گلستان خواهد شد و هیچ مشکلی نخواهیم داشت در حالیکه امروز امکانات خیلی بیشتری داریم ولی وضعیت بسیار خطرناک است.
شاه قاسمی افزود: بسیار سخت است در چنین شرایط به افراد نشان دهیم که در حال اشتباه کردن هستند چراکه افراد خشمگین می‌شوند و این ناشی از مسائل مختلفی است که از جمله علل آن مسائل روانی است برای مثال وقتی فردی ۱۰ سال به یک ایده باور داشته بنابراین می‌فهمد که اشتباه بوده، فشار روانی زیادی را متحمل می‌شود چراکه باید کل ذهن طبقه‌بندی شود.
وی با تاکید بر اینکه کار با افکار عمومی ظرافت و پیچیدگی‌هایی دارد که در کشور ما اصلا جدی گرفته نمی‌شود گفت: نتیجه بی‌توجهی به اهمیت افکار عمومی کلیپ‌های جوکی است که از مدیران رده‌های میانی منتشر می‌شود که در حوزه سیاست خارجی، مطبوعات خارجی و…. آگاهی چندانی ندارند.
مترجم کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» تصریح کرد: متاسفانه ما در شبکه‌های اجتماعی بسیار خوب مدیریت می‌شویم و بسیار بد مدیریت می‌کنیم یعنی عملا سیاستی در حوزه شبکه‌های اجتماعی جز سیاست سخت و جز با نیروهای نیابتی، نداریم.
وی یکی از انتقادهای خود به کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» را تاکید کمتر روی تکنیک‌ها معرفی کرد و چپ‌گرایی نویسنده کتاب را عاملی دانست که باعث می‌شود مخاطبان از بخشی از اطلاعات محروم می‌شوند.
مترجم کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» در بخش پرسش و پاسخ این نشست نیز به ایجاد فضایی امن برای ابراز نظرات اشاره کرد و گفت: نظر افراد باید در صدا و سیمای خودمان مطرح شود و ما باید از افراد دعوت کنیم تا در میدان ما بیایند و صحبت کنند تا اتفاقا افراد بگویند که آزادی بیان وجود دارد. ضمن اینکه در سیاستگذاری‌ها باید برخی کارها را به افراد جوان واگذار کرد. نمی‌توان در حوزه فضای مجازی کار را به فردی سپرد که حتی ایمیل ندارد یا در فضای مجازی ورود نمی‌کند.
وی گفت: معتقدم شبکه‌های نمایش خانگی بسیار عملکرد خوبی دارند و اگرچه در برخی مواقع شوخی‌های بدی هم دارند اما من فکر میکنم همچنان باید دست این شبکه را بازتر کرد، چراکه رقیب این شبکه رسانه‌های خارجی هستند، بنابراین باید بین شبکه‌های نمایش خانگی که تحت کنترل ما است با شبکه‌های خارجی یکی را انتخاب کنیم و با ایجاد خوراک فکری به مسئولان و مردم مانع از تماشای آثار شبکه‌های دیگر شد.
هیئت علمی دانشگاه تهران و مترجم کتاب «رسانه‌ها، اقناع و پروپاگاندا» تاکید کرد: با حذف شبکه نمایش خانگی مخاطبان شبکه آی فیلم را تماشا نخواهند کرد بنابراین لازم است که یک تصمیم‌گیری اصولی و شجاعانه اتخاذ شود. باید توجه داشت که سپهر رسانه‌ای جهان و کشور ما تغییر کرده است و اگر قرار باشد تحت یک فشار بدترین فیلم شبکه نمایش خانگی را ببینم بهتر از شبکه‌های خارجی است.
ثبت دیدگاه