پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در نخستین نشست «انفتاح صورت» به آثار نقاشی مرحوم حبیب‌الله صادقی پرداخت.
پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی با هدف بررسی فتوحات هنر انقلاب در آثار هنری هنرمندان انقلاب سلسله نشست‌های “انفتاح صورت” را برگزار کرد. نخستین نشست این رویداد به آثار نقاشی مرحوم حبیب‌الله صادقی اختصاص داشت که شانزدهم بهمن‌ماه با حضور صاحب‌نظران این حوزه برگزار شد.
نسبت آثار صادقی با نگارگری ایرانی
هادی بابایی فلاح در این نشست به
بررسی نسبت آثار صادقی با نگارگری ایرانی پرداخت و گفت: استاد صادقی پیش از انقلاب
در هنرستانی تحصیل کرد که در نگارگری حرف برای گفتن داشت. همچنین حضور استاد
فرشچیان در این هنرستان برای صادقی اتفاق ویژه‌ای بود.
بابایی افزود: این هنرستان که در یک محدوده زمانی خاص تعداد قابل توجهی اساتید مجرب در زمینه‌های هنری را به خدمت گرفته بود برای حبیب‌الله صادقی اتفاق نادری بود. در ادامه نیز در دانشگاه با اساتیدی مواجه می‌شود که رویدادهای مهمی را برایش رقم می‌زنند.
وی با اشاره به اثر
«ظهر عاشورا» اثر مرحوم صادقی گفت: این اثر ترکیبی از آموزه‌های استاد صادقی در
ادوار گوناگون است که بسیار مورد توجه است.
بابایی ادامه داد: پیدا کردن مولفه‌های هنر نگارگری در آثار مرحوم صادقی نیازمند شناخت نگارگری معاصر است و اگر با نگارگری معاصر آشنایی داشته باشیم بی‌شک می‌توانیم وجوه بسیار جذابی را از دل این آثار کشف کنیم.
وی افزود: صادقی به عنوان یک هنرمند نقاش معاصر سعی نکرد تا در حد یک هنرمند نگارگر باقی بماند و این تلاش را داشته تا داشته‌هایش از نگارگری قدیم را به امروز بیاورد و برای مخاطب امروزی ارمغان تازه‌ای داشته باشد.
بازنمایی بانوی مقدس زمینی در آثار صادقی
عاطفه صادقی نیز در این رویداد به بازنمایی بانوی مقدس زمینی در آثار صادقی پرداخت و گفت: با انقلاب اسلامی نوعی از هنر بازآفرینی و متولد شد که حتی هنگامی که موضوعش مستضعفان و کارگران بود، نظر و امر متعالی داشت. البته امر متعالی در ساحت هنر مطرح شده بود اما این بار وجه دنیوی به خود گرفته بود که وجه شاخص آثار مرحوم حبیب الله صادقی بعد از انقلاب است.
صادقی ادامه داد: جمع میان ملکوت و
ناسوت خصوصا آنجا که تصویر زن درمیان است امری است که در عالم نقش و رنگ آن هم در
نقاشی معاصر کمتر رخ داده بود. البته معرف خوبی برای تحلیل سبک سمبولیسم و خطوط
جاندار محکم و صریح ایشان در نقاشی زن نیست ولی توضیح و تصویر ایشان در فهم نسبت
نقاشی و جنسیت در پس از انقلاب نکته‌ها و رازهایی دارد که قابل توجه است.
این پژوهشگر افزود: اگرچه مفهوم شهید در تابلوهای مرحوم صادقی همانند سایر اساتید است اما متاسفانه هیچ سمبل و صورتی از شهدای زن در نقاشی اساتید بزرگ نداریم. با این حال تصویر بزرگان با موضوع‌های بزرگ در تابلوهای مرحوم صادقی که موضوع زنانه دارند مانند “مرثیه مادران” و “بدرقه شهدا” را می‌توان دید.
وی با نمایش دادن یکی از تابلوهای مرحوم صادقی افزود: مرحوم صادقی کادر برخی آثار خود را مستطیل افقی انتخاب می‌کرد برای اینکه فضای کافی برای گستراندن بیان روایت داشته باشد. در سمت راست این تابلو ملاحظه می‌کنید متاثر از نگارگری ایران است و به همین دلیل به گونه‌ای اجرا شده که جنسیت آن قابل تشخیص نباشد، همچنین صورت ظاهری این شخصیت به شکلی که دارای اقتدار مردانه و لطافت زنانه به صورت توأمان باشد آورده شده است.
صادقی ادامه داد: در مورد تجلی وجود
امام خمینی در آثار هنری، مرحوم صادقی جزو اولین هنرمندانی هستند که بعد از انقلاب
را به تصویر می‌کشند.
وی افزود: در تصویرسازی‌های صادقی، زنان به عالی‌ترین شکل ممکن خود را نشان می‌دهند آن‌چنان که می‌توان تلاش آن مرحوم برای حذف جنسیت را یکی از راهکارهای بازنمایی امر مقدس در بعد از انقلاب دانست.
زمان و مکان در آثار صادقی
محمدعلی روزبهانی هم در این نشست گفت: شناخت درست دنیای حبیب‌الله صادقی حداقل به دو سال تامل و جستجو نیاز دارد. زنده‌یاد صادقی در گام اول، هنرمندی واقع‌گرا، امپرسیونیم، روایی است و از رنگ‌های پر انرژی استفاده می‌کند. در این دوره از نگارگری فاصله دارد و از ویژگی‌های اکسپرسیونیسم بهره می‌برد.
روزبهانی ادامه داد: اما حبیب آرام
آرام در گام دوم به نگارگری نزدیک می‌شود و دیگر فرم‌های آثارش نشانه‌هایی از
هانیبال الخاص ندارد و به سبک و سیاق ویژه خود نزدیک می‌شود.
وی ادامه داد: حبیب در گام دوم
زندگی حرفه‌ای خود بیشتر به کاتوزیان نزدیک است و نور نگارگری در آثارش مشهود است.
همچنین از فضای نور و و تاریکی در ارائه مفاهیم مورد نظرش بهره می‌برد.
روزبهانی افزود: سبک و فرم آثار
صادقی به نقاشی و تصویر نزدیک‌تر می‌شود و گویی صادقی دومین زبان ویژه خود را
یافته و به کار گرفته است.
وی در ادامه گفت: در اثر «رقصی چنین» صادقی، عرفانی عملی را به نمایش می‌گذارد و به دور از مستقیم‌گویی از بیان اندیشه‌های خود، تلاش مخاطب برای فهم اثر را برمی‌انگیزد.
روزبهانی افزود: صادقی با الهام‌گیری از نگارگری به نقاشی معاصر ایرانی، زبان نقاشی و زبان تصویر می‌رسد.
تحلیل گفتمان «نگاه» در نقاشی صادقی
حنانه یعقوبی نیز با موضوع و عنوان «تحلیل گفتمان نگاه» به بررسی سه اثر از مرحوم صادقی پرداخت و گفت: نگاه؛ بسیار کنش‌گر است و سوبژه و ابژه را با هم تلفیق می‌کند و به این ترتیب است که صادقی در تابلو “نجوا” مخاطب را به خود جذب می‌کند.
یعقوبی افزود: دید، نگاه و چشمان کنش‌گرانه هنگامی که در نقاشی به کار گرفته می‌شود مشارکت جمعی و متحدانه را شکل می‌دهد.
وی در ادامه با اشاره به اثر «فرصت» از مرحوم صادقی گفت: نگاه و چشمان توخالی این اثر نشان می‌دهد که منیت کنار گذاشته شده است، به این ترتیب ما در امتداد نگاه هنرمند و مولف اثر قرار می‌گیریم.
یعقوبی افزود: صادقی در این اثر کاملا به ایده‌آل‌گرایی نزدیک شده است و دست ایده‌آل‌گر هنرمند و نگاه توخالی آن حرف از بادی به هر جهت بودن برخی از آدم‌ها می‌زند.
وی در سومین اثر مورد نظر خود از میان آثار مرحوم حبیب‌الله صادقی سراغ تابلویی رفت که سال ۷۶ خلق شده است و شخصیت اثر با یک چشم بسته و یک چشم باز در آن حضور دارد. یعقوبی در مورد این اثر گفت: هنرمندانی مثل صادقی از جمله هنرمندان مکتبی محسوب می‌شوند که هم اسلامی هستند، هم مدرن هستند و هم مسائل سیاسی و اجتماعی را در آثار خود نشان می‌دهند.
نشانه و معناشناسی در آثار صادقی
محدرضا وحیدزاده در پایان نخستین رویداد «انفتاح صورت» در سخنانی گفت: صادقی در آثارش به بحران‌های فرهنگی خود اشاره می‌کند و با نگاهی به زمانه خویش که نیازمند صدا برای گوش‌های شنوا است کار می‌کند.
وی افزود: در بسیاری از آثار صادقی
تقابل‌هایی قابل تفسیر بسیاری وجود دارد که مفاهیم مورد نظر صادقی را با خود حمل
می‌کند و ارائه می‌دهد.
وحید زاده در ادامه با بیان اینکه رنگ‌های انتخابی صادقی در آثارش معناهای خاص و مهمی دارند گفت: در برخی آثار صادقی نوعی عرفان و سما عاشقانه توأمان با ماهیت اجتماعی و فعالیت‌های مردمی وجود دارد به این ترتیب تعادلی دارد که همان رقصی چنین میان میدان را بیان می‌کند.
ثبت دیدگاه